तनिशा भिसे यांच्या दुर्दैवी मृत्यूनंतर धर्मादाय रुग्णालये आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील नीतिमत्तेबाबत मोठ्या प्रमाणात चर्चा सुरू झाली आहे – आणि ती होणं आवश्यकच आहे. मात्र, या चर्चेपलीकडे जाऊन एक मूलभूत आणि सर्वसामान्य नागरिकाला भिडणारा महत्त्वाचा प्रश्न दुर्लक्षित राहतो: सार्वत्रिक आरोग्यसेवेचं काय?
सार्वत्रिक आरोग्यसेवा म्हणजे काय? सार्वत्रिक आरोग्यसेवा म्हणजे सर्व नागरिकांना आर्थिक परिस्थितीचा विचार न करता समान व मोफत आरोग्य सेवा देणे. हे केवळ धोरणात्मक विधान नसून, लोकशाहीच्या आरंभापासूनच आपल्या राज्यघटनेने अपेक्षित केलेले उद्दिष्ट आहे. मात्र, आज देशात जवळपास ८०% आरोग्य सेवा खासगी आणि धर्मादाय संस्थांमार्फत दिली जाते, तर केवळ २०% सेवा ही शासकीय प्रणालीद्वारे. ही स्थिती उलटी असायला हवी होती.
शासकीय आरोग्य व्यवस्था – ढासळलेली अवस्था शासकीय आरोग्य यंत्रणा आजही २००१ च्या जनगणनेच्या निकषांवर आधारित आहे आणि त्यात अनेक मूलभूत त्रुटी आहेत. प्रसूतीसाठी आवश्यक असलेली औषधे – जसं की कार्बिटोसीन – अनेक सरकारी रुग्णालयांत उपलब्ध नाहीत. स्त्रीरोग तज्ज्ञ, भूलतज्ज्ञ, रेडिओलॉजिस्ट आणि बालरोग तज्ज्ञ यांची कमतरता ही मोठी समस्या बनली आहे. परिणामी गरोदर मातेला वेळेवर योग्य उपचार न मिळाल्याने तिच्या आणि नवजात बाळाच्या जीवावर बेततं.
उपकेंद्र ते वैद्यकीय महाविद्यालय – उपचारांमध्ये दिरंगाई प्रत्येक गरोदर महिलेला वेळेवर निदान, उपचार आणि दक्षता मिळणं आवश्यक आहे. मात्र, उपकेंद्रांपासून जिल्हा रुग्णालयांपर्यंत फक्त पुढे पाठवण्याचे काम सुरू असते. त्यामुळे सुरुवातीचे “गोल्डन अवर्स” वाया जातात. शेवटी रुग्ण महाविद्यालयीन रुग्णालयात पोहोचतो तेव्हा पर्याय कमी उरतात.
खासगी रुग्णालयांकडे ओढ – का? बहुतांश वेळा मातांना खासगी रुग्णालयात उपचार घ्यावे लागतात, कारण सरकारी आरोग्य यंत्रणा सक्षम नाही. हीच परिस्थिती नवजात शिशूंकरिता आहे. वैद्यकीय महाविद्यालयं काही प्रमाणात सेवा देतात, पण तिथेही मनुष्यबळाचा अभाव, उपकरणांची कमतरता आणि जागेचा तुटवडा आहे. अनेक घटनांमध्ये अल्पावधीत मोठ्या संख्येने रुग्ण मृत्युमुखी पडल्याच्या घटना घडल्या आहेत – त्या विसरणं अशक्य आहे.
सार्वत्रिक आरोग्यसेवेचा गाभा सार्वजिक आरोग्य सेवा म्हणजे केवल मोफत उपचार नव्हे, तर सर्व आर्थिक स्तरांना सारखे दर्जाची सेवा उपलब्ध करून देणे हे त्यामागील प्रमुख उद्दिष्ट आहे. आज नागरिक आपल्या आर्थिक क्षमतेनुसार सेवा घेतात – ही असमानता दूर करणे अत्यावश्यक आहे. महाराष्ट्रात नागरिकांचा वैद्यकीय खर्च ६०% खिशातून जातो – तो शून्यावर आणण्याचा ध्यास शासनाने घेतला पाहिजे.
अर्थसंकल्प आणि अंमलबजावणीचा अभाव आरोग्य क्षेत्रासाठी करण्यात आलेल्या आर्थिक तरतूद अत्यल्प आहे. ३८२७ कोटींची तरतूद – जी एकूण अर्थसंकल्पाच्या फक्त ४% इतकीच आहे – पुरेशी नाही. औषध खरेदी, मनुष्यबळ भरती, उपकरणे आणि इतर मूलभूत सुविधांवर खर्चाचे स्पष्ट नियोजन गरजेचे आहे. ‘तमिळनाडू मॉडेल’चा अभ्यास झाला असला तरी त्याची अंमलबजावणी कधीच झाली नाही. डॉक्टर व नर्स यांची भरती झाली असली तरी वेळेवर वेतन आणि मूलभूत साधनांची कमतरता यामुळे कामात अडथळे येतात.
करोना काळातील अनुभव – एक शिकवण करोनाच्या साथीने ‘यूएचसी’ नसल्यानं किती मोठी हानी झाली हे आपण अनुभवले. त्या वेळी सरकारने खासगी रुग्णालयांकडे बोट दाखवून जबाबदारी टाळली. आता मात्र, शाश्वत उपायाची गरज आहे.
जगाचा आदर्श – भारताची दिशा आज जगातील सुमारे ४०% देश ‘युनिव्हर्सल हेल्थ केअर’ अमलात आणतात. काही सरकारे सेवा स्वतः तयार करतात, तर काही खासगी सेवा विकत घेतात. भारतातही हा विचार शासनाने निश्चित धोरण म्हणून स्वीकारावा आणि त्या दिशेने गांभीर्याने वाटचाल करावी.
राजकीय प्राधान्याचा अभाव आरोग्य आणि शिक्षण हे राज्याची आद्यकर्तव्ये आहेत. पण राजकीय दृष्टिकोनातून त्यांना महत्त्व दिलं जात नाही. तनिशा भिसे यांची मृत्यूची घटना ही फक्त चर्चेपुरती मर्यादित राहू नये. १९८८ मध्ये घडलेली जे.जे. रुग्णालयातील घटना आणि त्यानंतर सादर झालेला लँटिन आयोगाचा अहवाल आजही रेंगाळतो आहे – हीच स्थिती दुर्दैवी आहे.
निष्कर्ष: सार्वत्रिक आरोग्यसेवा ही वेळोवेळी चर्चेचा विषय होऊन थांबू नये. ती राज्याच्या धोरणाचा मूलभूत भाग बनवली गेली पाहिजे. तनिशा भिसे यांचा मृत्यू ही एक वेदनादायक आठवण ठरावी – जी आपल्याला आरोग्य क्षेत्रात स्थायी व शाश्वत बदल घडवण्याची प्रेरणा देईल.
Spread the loveATM Cash Withdrawal: RBI लवकरच ATM कार्ड वापरण्यासाठी आकारल्या जाणाऱ्या interchange fee मध्ये वाढ करण्याचा निर्णय घेऊ शकते. त्यामुळे ATM मधून पैसे काढण्याचा खर्च वाढण्याची शक्यता आहे. सध्या ATM वापरून महिन्यातील पहिल्या पाच transactions मोफत असतात, त्यानंतर शुल्क लागू होते. हेच शुल्क लवकरच वाढवले जाऊ शकते. किती शुल्क वाढणार? Indian National Payments Corporation (NPCI) नुसार, पाच मोफत ATM transactions नंतर लागणाऱ्या fee मध्ये वाढ करून ती 21 रुपयांवरून 22 रुपये करण्याची शिफारस करण्यात आली आहे. तसेच, ATM interchange fee 17 रुपयांवरून 19 रुपये करण्याचा प्रस्ताव आहे. Interchange fee म्हणजे जर एखाद्या ग्राहकाने दुसऱ्या बँकेच्या ATM मधून पैसे काढले, तर त्या व्यवहारासाठी बँक एक ठराविक रक्कम आकारते. आता हे शुल्क वाढवल्याने ग्राहकांना जादा पैसे द्यावे लागतील. शुल्कवाढीबाबत सहमती? NPCI, बँका तसेच White-label ATM operators यांनी मेट्रो आणि नॉन-मेट्रो भागांत ATM charges वाढवण्याला सहमती दर्शवली आहे. मात्र, RBI आणि NPCI याबाबत अधिकृत घोषणा करणे बाकी आहे. ATM चालवण्याच्या खर्चात वाढ का? गेल्या काही वर्षांत वाढती महागाई, transportation cost, cash replenishment, तसेच इतर कारणांमुळे non-metro आणि ग्रामीण भागात ATM operation करण्याचा खर्च वाढला आहे. त्यामुळे ATM service providers यांनी fee structure मध्ये बदल करण्याची गरज असल्याचे स्पष्ट केले आहे.
Spread the loveNitesh Rane चं वक्तव्य आणि नवा वाद : खरेदीपूर्वी Religion विचारण्याचा सल्लादक्षिण काश्मीरमधील Pahalgam किल्ल्यावर 22 एप्रिल रोजी झालेल्या भीषण दहशतवादी हल्ल्याने संपूर्ण देश हादरून गेला आहे. या हल्ल्यात 26 निष्पाप पर्यटकांचा मृत्यू झाला. प्रत्यक्षदर्शींच्या माहितीनुसार, दहशतवाद्यांनी पर्यटकांचे नाव विचारून, त्यांच्या धर्मावरून त्यांना वेगळं केलं आणि ‘कलमा‘ म्हणायला लावलं. जे म्हणू शकले नाहीत, त्यांची गोळी झाडून हत्या करण्यात आली. या क्रूर हल्ल्याने देशभरात संतापाचा धुमाकूळ उसळला आहे. याच पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्रातील मंत्री आणि भाजप नेते Nitesh Rane यांनी एक वादग्रस्त वक्तव्य करून नवा वाद पेटवला आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यातील दापोली येथे झालेल्या जनसभेत बोलताना त्यांनी हिंदूंना आवाहन केलं की, खरेदी करताना दुकानदाराचा Religion विचारावा, आणि तो हिंदू असल्याचं सांगत असेल तर त्याला हनुमान चालीसा म्हणायला लावावी. अन्यथा त्याच्याकडून खरेदी करू नये. काय म्हणाले नितेश राणे?“जेव्हा दहशतवादी मारायला आले, तेव्हा त्यांनी धर्म विचारला. तेव्हा तुम्हीही सामान घेताना Religion विचारा. दुकानदार हिंदू असल्याचं सांगत असेल, तर त्याला हनुमान चालीसा म्हणायला सांगा. त्याला येत नसेल, तर त्याच्याकडून सामान घेऊ नका,” असं नितेश राणे म्हणाले. तसेच, “हिंदू संघटनांनी यासाठी मोहीम राबवावी आणि लोकांना जागरूक करावं. काही लोक त्यांचा Religion लपवतील, पण खरं समजल्याशिवाय विश्वास ठेवू नका,” असा इशाराही त्यांनी दिला. वक्तव्यानंतर निर्माण झालेला वादया वक्तव्यानंतर राजकीय आणि सामाजिक वर्तुळात तोंड टेकलं आहे. अनेकांनी या वक्तव्याला धार्मिक ध्रुवीकरणाचा भाग असल्याचे म्हटलं आहे. काही संघटनांनी नितेश राणेंच्या समर्थनार्थ भाष्य केलं, तर काहींनी त्यांच्यावर धार्मिक तेढ निर्माण केल्याचा आरोप केला. सोशल मीडियावर वादळट्विटर, फेसबुक, इन्स्टाग्रामवर नितेश राणेंच्या वक्तव्यावर उलटसुलट प्रतिक्रिया उमटत आहेत. काही युजर्सनी “ते फक्त देशाच्या सुरक्षेच्या दृष्टिकोनातून बोलत आहेत” असं म्हटलं, तर काहींनी “हे स्पष्टपणे धार्मिक द्वेष पसरवण्याचं काम आहे” असं म्हणत टीका केली. पहलगाम हल्ल्याची पार्श्वभूमीदक्षिण काश्मीरमध्ये पहलगाम हे पर्यटन व्यापारासाठी ठिकाण म्हणून नाम पद्धतीने ओळखले जाते. 22 एप्रिल रोजी येथे घटलेल्या हल्ल्यात बंदुकीधारी दहशतवाद्यांनी पर्यटकांच्या बसवर गोळ्या झाडली. प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितलं की, हल्लेखोरांनी लोकांचं नाव आणि Religion विचारूनच टार्गेट केलं. ज्यांनी कलमा म्हणायला नकार दिला, त्यांना गोळ्या घालून ठार करण्यात आलं. या घटनेने देशभरात रोष आहे. पाकिस्तानवर कारवाई करण्याची मागणी पुन्हा एकदा जोर धरू लागली आहे. कायदेशीर आणि सामाजिक परिणामनितेश राणेंच्या भाष्यानंतर काही सामाजिक कार्यकर्त्यांनी निवेदन दिलं आहे की, अशा भाष्यांमुळे समाजात फुट पडतात आणि धार्मिक सलोखा धोक्यात येतो. भारतीय राज्यघटनेनुसार कोणालाही धर्माच्या आधारावर वेगळं करणं किंवा भेदभाव करणं बेकायदेशीर आहे. विरोधकांची टीकाकाँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि शिवसेनेच्या नेत्यांनी नितेश राणेंवर कडाडून टीका केली आहे. “हे निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर मुद्दाम तयार केलेलं विधान आहे,” असा आरोप विरोधकांनी केला आहे. समर्थन करणाऱ्यांचे मतदुसरीकडे, काही हिंदू संघटनांनी राणेंच्या वक्तव्याला पाठिंबा दिला आहे. त्यांच्या वास्तव्यात, जर दहशतवादी हल्ल्यात Religion विचारून लोक मारले जात असतील, तर सामान्य हिंदूंनीही स्वसंरक्षणासाठी जागरूक राहिलं पाहिजे. राजकीय रणनीती की संवेदनशील प्रतिक्रिया?नितेश राणे ही भाजपचे आक्रमक आणि स्पष्टवक्ते नेते म्हणून ओळखले जातात. त्यांनी यापूर्वीही अनेकदा वादग्रस्त वक्तव्य केलं आहे. मात्र यावेळी त्यांनी ज्या पद्धतीने Religion अर्थात धर्माच्या आधारे खरेदीविक्रीच्या प्रक्रियेला जोडण्याचा प्रयत्न केला, त्यामुळे समाजात मोठा संभ्रम आणि तणाव निर्माण झाला आहे. विशेष म्हणजे हे वक्तव्य अशा वेळी केलं गेलं आहे जेव्हा देशभरात निवडणुकीचे वारे वाहत आहेत. त्यामुळे अनेक राजकीय विश्लेषकांचा असा कयास आहे की, हे विधान धार्मिक मतांची ध्रुवीकरण करण्यासाठी मुद्दाम केले गेले असू शकते. अशा विधानांचा समाजावर काय परिणाम होतो?धर्माच्या नावावर केलेली वक्तव्यं वैयक्तिक मतापुरती मर्यादित राहत नाहीत. अशा विधानांमुळे समाजात आधीच अस्तित्वात असलेल्या धार्मिक तणावाला खतपाणी घालण्याचं काम होतं. जर ग्राहक आणि दुकानदार एकमेकांचा धर्म विचारून व्यवहार करू लागले, तर त्याचा थेट परिणाम सामाजिक सलोखा आणि आर्थिक व्यवहारांवर होणार आहे. उदाहरणार्थ, जर एखादा मुस्लिम दुकानदार आपला Religion सांगत नसेल किंवा सांगितल्यावर त्याच्याकडून खरेदी टाळली गेली, तर त्याचा व्यवसाय बंद पडू शकतो. यामुळे आर्थिक विषमता आणि तणाव वाढू शकतो. कायदा काय सांगतो?भारतीय संविधान सर्व नागरिकांना धर्मनिरपेक्षता, समानता आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य देतो. कोणत्याही व्यक्तीला त्याच्या धर्माच्या आधारे भेदभाव करणे हे संविधानविरोधी आहे. त्यामुळे नितेश राणे यांचं विधान भारतीय राज्यघटनेच्या मुलभूत तत्त्वांना छेद देणारं मानलं जात आहे. भारतीय दंड विधानातील काही कलमांनुसार, धार्मिक द्वेष किंवा सामाजिक विभाजनाला प्रोत्साहन देणाऱ्या वक्तव्यांना शिक्षा होऊ शकते. यामुळे अशा प्रकारचं विधान केल्यावर कायदेशीर कारवाई होण्याची शक्यता निर्माण होते. विरोधकांची भुमिकाया वाकि चौकीनंतर काँग्रेस नेते नाना पटोले, राष्ट्रवादीचे जयंत पाटील आणि शिवसेनेचे (उद्धव ठाकरे गट) संजय राऊत यांनी नितेश राणे यांच्यावर कडाडून टीका केली आहे. त्यांनी म्हटलं, “राजकारणात काहीही बोलून प्रसिद्धी मिळवण्याचा प्रयत्न भाजपकडून केला जात आहे. अशा वक्तव्यांनी समाजात फुट पडते आणि ते अतिशय धोकादायक आहे.” जनतेची प्रतिक्रियासामान्य लोकांमध्ये यावर दोन टोकांचे मतं दिसून आले आहेत. एक टोलने राणेंच्या विधानाचा समर्थन करत समोरून म्हणतो, की, “हल्लेखोरांनी जर Religion विचारून मारलं, तर आपल्यालाही सावध राहायला हवं.” तर दुसरा समोरून म्हणतो, “दहशतवाद्यांची कृती ही अमानवीय आहे, आणि आपण त्याचं अनुकरण करत समाजात द्वेष निर्माण करू नये.” समाजाने कसं उत्तर द्यावं?देशांतरी घटनेचा आधार मानून सर्व धर्मांतील लोकांनी एकत्र राहणं गरजेचं आहे. दहशतवादाचा Religion नसतो, आणि प्रत्येक मुस्लीम व्यक्ती दहशतवादी नसतो, हे समजून घेणं आवश्यक आहे. नितेश राणे यांचं विधान असो वा कुठल्याही पक्षाच्या नेत्याचं — जेव्हा समाजात तेढ निर्माण करणाऱ्या गोष्टी घडतात, तेव्हा सर्वसामान्य जनतेने शांतता राखणं आणि संविधानाच्या चौकटीत राहून प्रतिक्रिया देणं हे सर्वात महत्त्वाचं ठरतं. धार्मिक ध्रुवीकरण की आत्मरक्षा?नितेश राणेंचे वाकडे वाक्तव्य काहींना धार्मिक असहिष्णुतेचे प्रतीक दिसते, तर काहींना ते आत्मरक्षणाची पुकार वाटते. मात्र, असा प्रकारचा वाकव्य पुढे आणण्यामुळे समाजात द्वेषभावना वाढण्याची शक्यता नकारता येत नाही. देशाची एकात्मता साजरीत ठेवण्यासाठी प्रत्येकाने जबाबदारीने आणि संवेदनशीलतेने वागण्याची आवश्यकता आहे. Pakistan धमकी देत निलंबित करत असलेला Simla Agreement 1972 नेमकं आहे तरी काय? #indiavspakistan #today भारत Indus River चे पाणी पाकिस्तानला थांबवू शकतो का?
Spread the loveमनोज जारंगे पाटील: मस्साजोगमधील पाण्याच्या टाकीवर आंदोलन, धनंजय देशमुखांचा शोध लागला” मस्साजोगमध्ये आज ग्रामस्थ पाण्याच्या उंच टाकीवर चढून आंदोलन करत आहेत. या आंदोलनाच्या केंद्रस्थानी धनंजय देशमुख आहेत. सकाळपासून त्यांचा कुठेही संपर्क होऊ शकला नव्हता, त्यामुळे ते कुठे गेले हे कोणालाच माहीत नव्हतं. अखेर, दुपारी पावणेबारच्या सुमारास धनंजय देशमुख पाण्याच्या टाकीवर आढळले. मस्साजोगमधील ग्रामस्थांचा आक्रोश संतोष देशमुख यांना न्याय न मिळाल्यामुळे उभा राहिलेला आहे. त्यामुळे त्यांनी पाण्याच्या टाकीवर चढून आंदोलन सुरु केले. मराठा आरक्षण आंदोलनाचे नेते मनोज जारंगे पाटील हे त्याचवेळी मस्साजोगमध्ये पोहोचले आणि त्यांनी धनंजय देशमुख यांच्याशी फोनवर संपर्क साधला. मनोज जारंगे पाटील यांनी त्यांना आंदोलन थांबवून खाली उतरायचं आवाहन केलं. धनंजय देशमुख यांनी त्यांच्या आवाहनावर विचार करण्यास सुरुवात केली आहे. यात या घटनांचा महत्त्वाचा भाग असलेल्या ग्रामस्थांच्या एकजूट आणि आंदोलनाची तीव्रता लक्षात घेतल्यास, या प्रश्नाच्या सुसंगत समाधानाची आवश्यकता वाढते आहे. “मनोज जारंगे पाटील यांची धनंजय देशमुख यांना समजूत, आंदोलन थांबवण्याची विनंती” मस्साजोगमधील पाण्याच्या टाकीवर चढून आंदोलन करत असलेले धनंजय देशमुख यांना मराठा आरक्षण आंदोलनाचे नेते मनोज जारंगे पाटील यांनी समजूत घालण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी फोनवरून धनंजय देशमुख यांना बोलावून त्यांना खाली येण्याचे आवाहन केले. “तुम्हाला काय झालं, तर मी यांचं जीण मुश्किल करेन. तुम्ही खाली या, तुमची कुटुंबाला गरज आहे. आपल्याला संतोष भय्याला न्याय द्यायचा आहे. माझा समाज तुमच्या पाठिशी आहे. आत्महत्या करायची नाही, खाली या” या शब्दात मनोज जारंगे पाटील यांनी धनंजय देशमुख यांना समजावत, आंदोलन थांबवण्याची विनंती केली. तरीपण, त्यांना समजावून सांगण्याचा प्रयत्न असूनही धनंजय देशमुख पाण्याच्या टाकीवरच राहिले. त्यांच्या चित्तवृत्ती आणि तणावामुळे, आंदोलनाची तीव्रता कायम राहिली आहे, आणि गावकऱ्यांची एकजूट त्यांच्या मागे ठाम आहे. “धनंजय देशमुख यांचं आंदोलन: कारण आणि मागणी” मस्साजोगमधील पाण्याच्या टाकीवर चढून आंदोलन करणारे धनंजय देशमुख हे त्यांच्या भावाच्या खूनाच्या प्रकरणात न्याय मिळवण्यासाठी आवाज उठवत आहेत. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, खंडणीमुळे त्यांच्या भावाचा खून झाला, पण खंडणीमधील गुन्हेगारांना पूर्णपणे आरोपी करण्यात आलेले नाहीत. त्यांनी पोलिसांना सर्व पुरावे दिले आहेत, जसे की कोणाला कोणत्या फोनवर संपर्क केला आणि बऱ्याच घटनांची माहितीही दिली आहे. मात्र, त्यांचा तपास योग्य प्रकारे केला जात नाही, आणि त्यांना असा संशय आहे की गुन्हेगारांना वाचवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. याबद्दल एक व्यक्ती, जो पाण्याच्या टाकीवर धनंजय देशमुख यांच्यासोबत होता, त्याने सांगितले की धनंजय देशमुख हे आपला न्याय मिळवण्यासाठी आणि त्यांना दोषी ठरवण्यासाठी आंदोलन करत आहेत. त्यांची प्रकृती सध्या नाजूक आहे कारण त्यांनी काहीही जेवण घेतलेले नाही, आणि त्यांच्या शरीरावर याचा परिणाम झाला आहे. मस्साजोगमधील पाण्याच्या टाकीवर आंदोलन करणाऱ्या धनंजय देशमुख यांना समजावून सांगत असताना, मराठा आरक्षण आंदोलनाचे नेते मनोज जारंगे पाटील यांनी कलेक्टरसाहेबांना तातडीने घटनास्थळी येण्याची विनंती केली. फोनवरून बोलताना ते म्हणाले, “मला असं वाटतय तुम्ही खाली या. एखाद्या लेकराचा जीव नको जायला. मी पाया पडलो त्यांच्या. कलेक्टरसाहेब तुम्ही तातडीने येऊन जा. जीव जाऊ नये कोणाचा. तेली साहेबांना बोलवा. पुण्याहून कोण निघालय, तुम्ही या तो पर्यंत. तो पर्यंत मी विनंती करतो.” मनोज जारंगे पाटील यांची ही तातडीची विनंती, शेकडो ग्रामस्थांच्या असंतोषाचे आणि त्यांच्या धाडसी आंदोलनाचे प्रतीक ठरली आहे. त्यांच्या या शब्दांत जीव वाचवण्यासाठी तातडीने कारवाईची आवश्यकता स्पष्टपणे दिसून येते.
