jackfruit, एक उष्णकटिबंधीय फळ, भारताच्या कोकण किनारपट्टी प्रदेशात विशेषपणे प्रसिद्ध आहे. यामध्ये अनेक आरोग्यदायी गुणधर्म असतात. महाराष्ट्रात कापा आणि बरका असे दोन महत्त्वाचे प्रकार फणसाचे प्राप्त होतात. पिवळसर गोडसर गर आणि त्यामध्ये असलेल्या पोषणमूल्यं आरोग्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरतात.
फायटो न्यूट्रिएंट्सचा स्त्रोत
jackfruit मध्ये लिग्नांस, आयसोफ्लाव्होन्स आणि सॅपोनिन्स ये फायटोन्यूट्रिएंट्स असतात, जे शरीरात कर्करोगाच्या पेशी वाढण्यास प्रतिबंध करतात. यामुळे फणसाचा समावेश हा कॅन्सरच्या प्रतिबंधासाठी उपयुक्त ठरतो.
पचनसंस्थेसाठी वरदान
jackfruit मधील फायबर्स (आहारातील तंतू) पोट साफ ठेवतात. बद्धकोष्ठता, गॅसेस आणि पोटफुगी यासारख्या सम्स्या दूर राहतात. आणि याचा वेडा फायदा हा की विषारी पदार्थ शरीरातून बाहेर टाकून पचनसंस्थेचे आरोग्य राखले जाते.
रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतो
हंगामी सर्दी, खोकला, ताप यांसारख्या आजारांपासून जिवंत राहण्यासाठी रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत असणं महत्त्वाचं आहे. फणसामधील अँटीऑक्सिडंट्स व व्हिटॅमिन सी मुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.
थायरॉईडसाठी उपयुक्त
हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या रुग्णांसाठी jackfruit हा एक नैसर्गिक पर्याय आहे. फणसातील पोषकतत्वं थायरॉईड ग्रंथीच्या क्रियाशीलतेला पोषक ठरतात.
ऊर्जा देणारे फळ
jackfruit मध्ये नैसर्गिक साखर, विशेषतः फ्रुक्टोज आणि सुक्रोज़ असल्याने हे झटपट ऊर्जा देणारे फळ आहे. व्यायामानंतर किंवा थकवा जाणवताना फणस खाल्ल्यास शरीराला त्वरित ऊर्जा मिळते.
हृदयासाठी लाभदायक
फणसात पोटॅशियम हे खनिज भरपूर प्रमाणात असते, जे रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते. त्यामुळे हृदयरोगाचा धोका कमी होतो.
त्वचेसाठी फायदेशीर
फणसातील अँटीऑक्सिडंट्स त्वचेच्या पेशींना फ्री रेडिकल्सपासून संरक्षण देतात. त्यामुळे त्वचा तजेलदार राहते आणि वृद्धत्वाच्या लक्षणांमध्ये विलंब होतो.
हाडांसाठी मजबुती
फणसामध्ये कॅल्शियम, मॅग्नेशियम आणि फॉस्फरस ही खनिजे असतात, जी हाडे आणि दात मजबूत करण्यासाठी उपयुक्त असतात.
वजन नियंत्रणात ठेवतो
jackfruit फायबर्सनी भरलेला असल्याने लवकर पोट भरल्यासारखे वाटते. यामुळे अतिखाणे टाळता येते आणि वजन नियंत्रित राहते.
मधुमेहासाठी फायदेशीर?
फणसाच्या गऱ्यामध्ये नैसर्गिक साखर असून त्याचे ग्लायसेमिक इंडेक्स तुलनेने कमी असले. त्यामुळे योग्य प्रमाणात फणस खाल्ल्यास मधुमेहाच्या रुग्णांनाही फायदेशीर ठरू शकतो.
फणसाचे औषधी उपयोग आणि पारंपरिक स्थान
jackfruit हे केवळ चविष्ट उष्णकटिबंधीय फळ नसून, भारतात विशेषतः कोकण, केरळ, कर्नाटक व तामिळनाडूमध्ये याला धार्मिक आणि पारंपरिक महत्त्व आहे. फणसाचा वापर केवळ खाण्यापुरता मर्यादित नाही, तर त्याचे मूळ, पाने आणि बिया देखील विविध स्वरूपात औषधी उपयोगासाठी वापरले जातात. फणसाचे झाड हे कायमस्वरूपी मोठ्या आकाराचे असून, त्याला येणारे फळ वजनाने जड आणि आकाराने मोठे असते.
फणसाच्या गऱ्यांचे पोषणमूल्य
फणसामध्ये कर्बोदके, प्रथिने, फायबर्स, अँटीऑक्सिडंट्स, फोलेट, नियासिन, थायमिन, रिबोफ्लाविन आणि विविध खनिजे जसे की पोटॅशियम, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस, कॅल्शियम आणि लोह यांचे भरपूर प्रमाण असते. ही सर्व पोषकतत्त्वे शरीरासाठी अत्यंत आवश्यक असून, अनेक रोगांपासून संरक्षण देण्यास मदत करतात.
रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करणारा
फणस हे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपयुक्त आहे. यात भरपूर प्रमाणात व्हिटॅमिन सी असते, जे शरीरातील अँटीबॉडीज तयार करते. तसेच अँटीऑक्सिडंट्समुळे पेशींची झीज होण्यापासून संरक्षण होते.
कॅन्सरपासून संरक्षण
फणसामध्ये वर्दळत वर्दळत वाढणारे फायटोन्यूट्रिएंट्स म्हणजे लिग्नांस, आयसोफ्लाव्होन्स आणि सॅपोनिन्स ये कर्करोगाच्या पेशींची वाढ रोखणारे कार्य करतात. त्यामुळे फणसाच्या नियमित समावेशाने आहारात शरीरात कर्करोगाचा धोका कमी होतो.
मेंदूसाठी उपयुक्त
फणसामध्ये थायमिन आणि नियासिन यासारखी बी-कॉम्प्लेक्स जीवनसत्त्वे विणतात, जी मेंदूचे आरोग्य टिकवून ठेवण्यात मदत करतात. त्यामुळे मानसिक थकवा कमी होतो आणि स्मरणशक्ती वृद्धिंगत होते.
हृदयाचे आरोग्य जपतो
फणसामध्ये असणारे पोटॅशियम रक्तदाब संतुलित ठेवतात. उच्च रक्तदाब व कोलेस्ट्रॉल हृदयरोगाचा धोका वाढवतात, तर फणसमुळे होय.
ग्रामीण आहारात स्थान
घराघरांतील कोकणातील घरांमध्ये फणसाच्या गऱ्यांची भाजी, सुकट, लोणचं किंवा वड्यांचे बनवले जाते. फणसाचे बियाणेदेखील सोलून भाजीमध्ये वापरले जातात आणि त्यातील प्रथिनांमुळे ती अधिक पौष्टिक होतात.
त्वचेसाठी देखील फायद्याचा
फणसाचा गर किंवा त्याचा फेसपॅक त्वचेवर लावल्यास मुरुमं, काळे डाग, त्वचेवरील झीज यांपासून आराम मिळतो. त्वचेला उजळपणा येतो आणि नैसर्गिक चमक टिकून राहते.
jackfruit हा फक्त हंगामी फळ नसून, त्याचे प्रत्येक भाग आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरतात. त्याचा आहारात सातत्यपूर्ण वापर केल्यास रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवता येते, पचनसंस्थेचं आरोग्य सुधारता येतं आणि त्वचेसुद्धा निरोगी ठेवता येते. आरोग्यप्रेमींसाठी फणस हा एक आदर्श फळ आहे.फणस हे नाही फक्त एक चविष्ट फळ तर एक नैसर्गिक औषध आहे. आरोग्य राखण्यासाठी, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आणि पचनसंस्था मजबूत ठेवण्यासाठी फणसाचा आहारात समावेश अत्यंत उपयुक्त ठरतो. मात्र, कोणताही आहार सुरू करण्यापूर्वी किंवा बदलण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
वरील माहिती ही सर्वसामान्य वाचकांसाठी असून ती वैद्यकीय सल्ल्याचा पर्याय नाही. तुमच्या तब्येतीच्या गरजा लक्षात घेऊन निर्णय घ्या.
Shinde Vs Fadnavis-Ajit | महायुती सरकारमधलं Silent Power Game उघड #eknathshinde #devendrafadnavis
Read more
