Donald Trump Pauses Tarrifs For 90 Days: भारतासाठी दिलासा अन् नव्या धोरणांची संधी
अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी जागतिक बाजारात खळबळ उडवत आयातशुल्कात वाढ करण्याचा निर्णय घेतला होता. मात्र, वाढत्या दबावामुळे त्यांनी 90 दिवसांसाठी ही शुल्कवाढ स्थगित करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामुळे भारतासारख्या देशांना काहीसा दिलासा मिळाल्याचे स्पष्ट दिसत आहे. विशेष म्हणजे, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी फेब्रुवारीत अमेरिकेच्या दौऱ्यादरम्यान या करारावर चर्चा केली होती आणि त्यानंतर भारत सरकारने यासंदर्भात धोरणात्मक तयारी सुरू केली होती.
व्यापार युद्धाची तीव्रता कमी
चीनने अमेरिकन उत्पादनांवर 125% पर्यंतचे आयातशुल्क लागू केले होते. हे ‘जशास तसे’ उत्तर ट्रम्प यांच्या आक्रमक धोरणाला मिळालेले प्रत्युत्तर मानले जात आहे. यामुळे व्यापार युद्धाची तीव्रता वाढली होती. मात्र अमेरिकेने अन्य देशांवरील शुल्कवाढ 90 दिवसांसाठी स्थगित केल्याने परिस्थिती काहीशी शांत झाली आहे.
या निर्णयामुळे युरोपीय महासंघानेही अमेरिकी उत्पादनांवरील शुल्कवाढीचा निर्णय मागे घेतला. त्यामुळे संपूर्ण जागतिक अर्थव्यवस्थेवर संभाव्य मंदीचे ढग सध्या तरी दूर झाले आहेत.
भारतासाठी संधीच संधी
या निर्णयामुळे भारताला दोन पातळ्यांवर लाभ होण्याची शक्यता आहे – एक म्हणजे तात्पुरता आर्थिक दिलासा, आणि दुसरे म्हणजे व्यापार धोरण आखण्याची संधी. परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जैस्वाल यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, भारत आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापार कराराच्या अंमलबजावणीसाठी आता गती मिळेल.
या काळात भारताने स्वतंत्र रणनीती तयार करणे गरजेचे आहे. ट्रम्प यांच्या अनिश्चित धोरणांमुळे भारताला ‘प्लान बी’ तयार ठेवावा लागणार आहे, ज्यामध्ये अमेरिका सोडून अन्य बाजारपेठांकडेही लक्ष केंद्रित करता येईल.
ट्रम्प यांच्या निर्णयाची पार्श्वभूमी
दुसऱ्यांदा सत्तेवर आल्यानंतर ट्रम्प यांनी आयातशुल्कवाढीच्या माध्यमातून ‘America First’ धोरण राबवण्याचा प्रयत्न केला. मात्र, यामुळे अमेरिकेत महागाई वाढण्याची भीती होती. तसेच युरोपातील काही देशांनी अमेरिकी वस्तूंवर बंदी घालण्याची मागणीही केली.
अर्थमंत्री स्कॉट बेसेंट यांनी ट्रम्प प्रशासनाला धोरण बदला, असा सल्ला दिल्यानंतर ट्रम्प नरमले आणि 90 दिवसांसाठी शुल्कवाढ स्थगित केला. हा निर्णय घेताना ट्रम्प यांनी स्पष्ट धोरण मांडलेले नाही, ही बाबही अनेक विश्लेषकांकडून अधोरेखित केली जात आहे.
बाजारावर चांगला परिणाम
ट्रम्प यांच्या निर्णयानंतर अमेरिकेतील आणि आंतरराष्ट्रीय भांडवली बाजारांमध्ये उसळी पाहायला मिळाली. घसरलेले निर्देशांक पुन्हा वर गेले. काही लोकप्रतिनिधींनी असा प्रश्न उपस्थित केला की, ट्रम्प यांच्या निर्णयामागे आर्थिक हितसंबंध होते का?
काही निरीक्षकांच्या मते, हा निर्णय एका ‘पॉवर प्ले’सारखा आहे – प्रथम धक्का देणे आणि नंतर त्यावर नियंत्रण मिळवण्याचा प्रयत्न.
भारतासाठी पुढील पावले
भारतासाठी ही टाइमिंग केवळ दिलासादायक नाही, तर नवी धोरणं तयार करण्याची सुवर्णसंधी आहे. अमेरिका आणि युरोपबरोबर व्यापार सुसंगत ठेवतानाच भारताने आशियाई देश, आफ्रिका आणि लॅटिन अमेरिका यांच्यासोबतही व्यापार वाढवण्याचा विचार करणे आवश्यक आहे.
भारतीय उद्योगांसाठी हा काळ संभाव्य आव्हानांवर मात करत नव्या निर्यात धोरणांची आखणी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो.
निष्कर्ष:
Donald Trump ने केलेला निर्णय म्हणजे global economy मागील ‘ब्रीदिंग स्पेस’ आहे. भारतासाठी या वेळ आली आहे नव्याने विचार करण्याची आणि USA पासून इतर देशांबरोबर व्यापाराचे दारे खुले ठेवण्याची. थोड्याशा तात्पुरत्या दिलाशावर न मानन्यादादरम्यान धीरेतीर बदल करणं किंवा धोरणात्मक बदल करणं आवश्यक आहे.
