आधुनिक वयात Pakistan आणि China यांच्यामधील एक हा गैरसमज असणारा पण आर्थिकदृष्ट्या फायद्याचा व्यापार सोशल मीडियावर चर्चेचा विषय ठरला आहे. हे प्रकरण आहे गाढवांच्या व्यापाराचं. ऐकून थोडं विचित्र वाटेल, पण पाकिस्तानसाठी गाढव म्हणजेच “सोन्याचं अंडं देणारी कोंबडी” ठरत आहे. कारण China कडून मोठ्या प्रमाणात गाढवांची खरेदी केली जात असून, पाकिस्तानमधील हजारो कुटुंबं आणि सरकार या गाढवांमुळे भरघोस कमाई करत आहे.
चीनला गाढव का लागतात?
China मध्ये ‘एजियाओ’ (Ejiao) नावाचे एक औषध तयार केले जाते जे मुख्यतः गाढवांच्या त्वचेपासून बनवले जाते. हे औषध चिनी पारंपरिक वैद्यकशास्त्रात खूप लोकप्रिय असून, याचा वापर शरीरातील ताकद वाढवण्यासाठी, रोगप्रतिकारशक्ती सुधारण्यासाठी, ट्यूमर आणि अशक्तपणावर उपाय म्हणून केला जातो. त्यामुळे चीन मध्ये गाढवांची मोठ्या प्रमाणावर मागणी असते.
पाकिस्तानमध्ये गाढवांची संख्या मोठ्या प्रमाणात असून त्याचा फायदा तिथले व्यापारी आणि सरकार दोघेही घेत आहेत. China कडून वाढत्या मागणीमुळे आता पाकिस्तानातील गाढवांची किंमतही गगनाला भिडली आहे.
गाढवांच्या महागात्या घोड्यापेक्षा अधिक!
पुर्वी पाकिस्तानांत गाढवांची सरासरी किंमत २५ ते ३० हजार रुपये होती. जातियात विशिष्ट करीता अनेक गाढवांची किंमत सध्याची १ ते २ लाख रुपयांपर्यंत जात आहे. काही भागात तर गाढवांची किंमत घोड्यापेक्षा जास्त! चीनमध्ये निर्यात होणाऱ्या गाढवांची चाचणी, जातीच्या निवड, वजन आणि त्वचेच्या गुणवत्तेनुसार दर ठरतो.
पाकिस्तानमधील हजारो कुटुंबांचा मुख्य व्यवसाय
एका अंदाजानुसार पाकिस्तानमध्ये सुमारे ६० लाख लोक गाढवांशी संबंधित उद्योगात गुंतले आहेत. हे लोक गाढवांचे पालन, विक्री, त्यांची निर्यात, वाहतूक व संबंधित प्रक्रिया करतात. त्यामुळे हा केवळ पशुपालनाचा भाग नसून एक मजबूत व्यावसायिक साखळी बनला आहे.
पाकिस्तान सरकारला होणारी कमाई
पाकिस्तान सरकारसहदेखील गाढवांच्या या निर्यातीमधून लाखो रुपये कमावत आहे. देशाची आर्थिक स्थिती डबघाईस आलेली असताना गाढवांसारख्या प्राण्याची निर्यात सरकारसाठी नवीन आर्थिक संधी निर्माण करत आहे. अजूनही गाढवांच्या निर्यातीमधून सरकारला किती कमाई होते याचे अचूक आकडे उपलब्ध नाहीत, पण काही माध्यमांनी दिलेल्या अंदाजानुसार ही रक्कम १०० कोटी रुपयांपर्यंत असू शकते.
सोशल मीडियावर पाकिस्तानचा ट्रोल
सोशल मीडियावर यावरून पाकिस्तानची खिल्ली उडवली जात आहे. अनेक नेटकरी म्हणत आहेत की, “दुसरे देश तंत्रज्ञान, औषधे, सेवा या क्षेत्रांमध्ये प्रगती करून कोट्यवधी रुपयांची कमाई करतात. पण पाकिस्तान मात्र गाढव विकून देश चालवत आहे.” काही मिम्समध्ये तर पाकिस्तानचा “डोनकीस्तान” असा उल्लेखही केला जातो.
गाढवांचा वापर – केवळ औषधापुरता नाही
गाढवांची त्वचा मेडिसिनासाठी वापरली जाते, पण ते वाहतुकीसाठी, शेतीसाठी आणि ग्रामीण क्षेत्रात सामान लादून नेण्यास सुद्धा वापरले जातात. त्यामुळे ह्या प्राण्याची विक्री एक मूलभूत कारणासाठी नसून त्याच्या व्यावसायिक उपयोगितेची खूप मोठी आहे.
china -पाकिस्तान संबंध आणि व्यापार
china और Pakistan यांचे अनेक सामरिक, आर्थिक प्रकल्पांमध्ये सहकार्य आहे. ‘चीन-पाकिस्तान इकॉनॉमिक कॉरिडॉर’ (CPEC) प्रकल्प त्यांच्या नात्याचं उदाहरण आहे. त्याचाच एक भाग म्हणून हा गाढवांचा व्यापारही वाढीस लागल्याचं तज्ज्ञ सांगतात. चीनला गरज आहे आणि पाकिस्तानकडे साठा आहे – यामुळे दोघांनाही फायदा होत आहे.
पुढे काय?
पाकिस्तानसाठी हे क्षेत्र आता एका नव्या निर्यात क्षेत्रासारखं विकसित होत आहे. गाढवांच्या प्रजाती जपणं, त्यांचं योग्य आरोग्य व्यवस्थापन, आणि प्रजनन यावर भर दिल्यास हा उद्योग आणखी मोठा होऊ शकतो. पण त्याचबरोबर प्राण्यांच्या हक्कांचाही विचार होणे गरजेचे आहे. प्राण्यांच्या हालअपेष्टा टाळत व्यावसायिक दृष्टिकोन ठेवूनच या व्यवसायाचा विस्तार व्हावा, ही अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.
