Nitesh Rane चं वक्तव्य आणि नवा वाद : खरेदीपूर्वी Religion विचारण्याचा सल्लादक्षिण काश्मीरमधील Pahalgam किल्ल्यावर 22 एप्रिल रोजी झालेल्या भीषण दहशतवादी हल्ल्याने संपूर्ण देश हादरून गेला आहे. या हल्ल्यात 26 निष्पाप पर्यटकांचा मृत्यू झाला. प्रत्यक्षदर्शींच्या माहितीनुसार, दहशतवाद्यांनी पर्यटकांचे नाव विचारून, त्यांच्या धर्मावरून त्यांना वेगळं केलं आणि ‘कलमा‘ म्हणायला लावलं. जे म्हणू शकले नाहीत, त्यांची गोळी झाडून हत्या करण्यात आली. या क्रूर हल्ल्याने देशभरात संतापाचा धुमाकूळ उसळला आहे. याच पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्रातील मंत्री आणि भाजप नेते Nitesh Rane यांनी एक वादग्रस्त वक्तव्य करून नवा वाद पेटवला आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यातील दापोली येथे झालेल्या जनसभेत बोलताना त्यांनी हिंदूंना आवाहन केलं की, खरेदी करताना दुकानदाराचा Religion विचारावा, आणि तो हिंदू असल्याचं सांगत असेल तर त्याला हनुमान चालीसा म्हणायला लावावी. अन्यथा त्याच्याकडून खरेदी करू नये. काय म्हणाले नितेश राणे?“जेव्हा दहशतवादी मारायला आले, तेव्हा त्यांनी धर्म विचारला. तेव्हा तुम्हीही सामान घेताना Religion विचारा. दुकानदार हिंदू असल्याचं सांगत असेल, तर त्याला हनुमान चालीसा म्हणायला सांगा. त्याला येत नसेल, तर त्याच्याकडून सामान घेऊ नका,” असं नितेश राणे म्हणाले. तसेच, “हिंदू संघटनांनी यासाठी मोहीम राबवावी आणि लोकांना जागरूक करावं. काही लोक त्यांचा Religion लपवतील, पण खरं समजल्याशिवाय विश्वास ठेवू नका,” असा इशाराही त्यांनी दिला. वक्तव्यानंतर निर्माण झालेला वादया वक्तव्यानंतर राजकीय आणि सामाजिक वर्तुळात तोंड टेकलं आहे. अनेकांनी या वक्तव्याला धार्मिक ध्रुवीकरणाचा भाग असल्याचे म्हटलं आहे. काही संघटनांनी नितेश राणेंच्या समर्थनार्थ भाष्य केलं, तर काहींनी त्यांच्यावर धार्मिक तेढ निर्माण केल्याचा आरोप केला. सोशल मीडियावर वादळट्विटर, फेसबुक, इन्स्टाग्रामवर नितेश राणेंच्या वक्तव्यावर उलटसुलट प्रतिक्रिया उमटत आहेत. काही युजर्सनी “ते फक्त देशाच्या सुरक्षेच्या दृष्टिकोनातून बोलत आहेत” असं म्हटलं, तर काहींनी “हे स्पष्टपणे धार्मिक द्वेष पसरवण्याचं काम आहे” असं म्हणत टीका केली. पहलगाम हल्ल्याची पार्श्वभूमीदक्षिण काश्मीरमध्ये पहलगाम हे पर्यटन व्यापारासाठी ठिकाण म्हणून नाम पद्धतीने ओळखले जाते. 22 एप्रिल रोजी येथे घटलेल्या हल्ल्यात बंदुकीधारी दहशतवाद्यांनी पर्यटकांच्या बसवर गोळ्या झाडली. प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितलं की, हल्लेखोरांनी लोकांचं नाव आणि Religion विचारूनच टार्गेट केलं. ज्यांनी कलमा म्हणायला नकार दिला, त्यांना गोळ्या घालून ठार करण्यात आलं. या घटनेने देशभरात रोष आहे. पाकिस्तानवर कारवाई करण्याची मागणी पुन्हा एकदा जोर धरू लागली आहे. कायदेशीर आणि सामाजिक परिणामनितेश राणेंच्या भाष्यानंतर काही सामाजिक कार्यकर्त्यांनी निवेदन दिलं आहे की, अशा भाष्यांमुळे समाजात फुट पडतात आणि धार्मिक सलोखा धोक्यात येतो. भारतीय राज्यघटनेनुसार कोणालाही धर्माच्या आधारावर वेगळं करणं किंवा भेदभाव करणं बेकायदेशीर आहे. विरोधकांची टीकाकाँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि शिवसेनेच्या नेत्यांनी नितेश राणेंवर कडाडून टीका केली आहे. “हे निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर मुद्दाम तयार केलेलं विधान आहे,” असा आरोप विरोधकांनी केला आहे. समर्थन करणाऱ्यांचे मतदुसरीकडे, काही हिंदू संघटनांनी राणेंच्या वक्तव्याला पाठिंबा दिला आहे. त्यांच्या वास्तव्यात, जर दहशतवादी हल्ल्यात Religion विचारून लोक मारले जात असतील, तर सामान्य हिंदूंनीही स्वसंरक्षणासाठी जागरूक राहिलं पाहिजे. राजकीय रणनीती की संवेदनशील प्रतिक्रिया?नितेश राणे ही भाजपचे आक्रमक आणि स्पष्टवक्ते नेते म्हणून ओळखले जातात. त्यांनी यापूर्वीही अनेकदा वादग्रस्त वक्तव्य केलं आहे. मात्र यावेळी त्यांनी ज्या पद्धतीने Religion अर्थात धर्माच्या आधारे खरेदीविक्रीच्या प्रक्रियेला जोडण्याचा प्रयत्न केला, त्यामुळे समाजात मोठा संभ्रम आणि तणाव निर्माण झाला आहे. विशेष म्हणजे हे वक्तव्य अशा वेळी केलं गेलं आहे जेव्हा देशभरात निवडणुकीचे वारे वाहत आहेत. त्यामुळे अनेक राजकीय विश्लेषकांचा असा कयास आहे की, हे विधान धार्मिक मतांची ध्रुवीकरण करण्यासाठी मुद्दाम केले गेले असू शकते. अशा विधानांचा समाजावर काय परिणाम होतो?धर्माच्या नावावर केलेली वक्तव्यं वैयक्तिक मतापुरती मर्यादित राहत नाहीत. अशा विधानांमुळे समाजात आधीच अस्तित्वात असलेल्या धार्मिक तणावाला खतपाणी घालण्याचं काम होतं. जर ग्राहक आणि दुकानदार एकमेकांचा धर्म विचारून व्यवहार करू लागले, तर त्याचा थेट परिणाम सामाजिक सलोखा आणि आर्थिक व्यवहारांवर होणार आहे. उदाहरणार्थ, जर एखादा मुस्लिम दुकानदार आपला Religion सांगत नसेल किंवा सांगितल्यावर त्याच्याकडून खरेदी टाळली गेली, तर त्याचा व्यवसाय बंद पडू शकतो. यामुळे आर्थिक विषमता आणि तणाव वाढू शकतो. कायदा काय सांगतो?भारतीय संविधान सर्व नागरिकांना धर्मनिरपेक्षता, समानता आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य देतो. कोणत्याही व्यक्तीला त्याच्या धर्माच्या आधारे भेदभाव करणे हे संविधानविरोधी आहे. त्यामुळे नितेश राणे यांचं विधान भारतीय राज्यघटनेच्या मुलभूत तत्त्वांना छेद देणारं मानलं जात आहे. भारतीय दंड विधानातील काही कलमांनुसार, धार्मिक द्वेष किंवा सामाजिक विभाजनाला प्रोत्साहन देणाऱ्या वक्तव्यांना शिक्षा होऊ शकते. यामुळे अशा प्रकारचं विधान केल्यावर कायदेशीर कारवाई होण्याची शक्यता निर्माण होते. विरोधकांची भुमिकाया वाकि चौकीनंतर काँग्रेस नेते नाना पटोले, राष्ट्रवादीचे जयंत पाटील आणि शिवसेनेचे (उद्धव ठाकरे गट) संजय राऊत यांनी नितेश राणे यांच्यावर कडाडून टीका केली आहे. त्यांनी म्हटलं, “राजकारणात काहीही बोलून प्रसिद्धी मिळवण्याचा प्रयत्न भाजपकडून केला जात आहे. अशा वक्तव्यांनी समाजात फुट पडते आणि ते अतिशय धोकादायक आहे.” जनतेची प्रतिक्रियासामान्य लोकांमध्ये यावर दोन टोकांचे मतं दिसून आले आहेत. एक टोलने राणेंच्या विधानाचा समर्थन करत समोरून म्हणतो, की, “हल्लेखोरांनी जर Religion विचारून मारलं, तर आपल्यालाही सावध राहायला हवं.” तर दुसरा समोरून म्हणतो, “दहशतवाद्यांची कृती ही अमानवीय आहे, आणि आपण त्याचं अनुकरण करत समाजात द्वेष निर्माण करू नये.” समाजाने कसं उत्तर द्यावं?देशांतरी घटनेचा आधार मानून सर्व धर्मांतील लोकांनी एकत्र राहणं गरजेचं आहे. दहशतवादाचा Religion नसतो, आणि प्रत्येक मुस्लीम व्यक्ती दहशतवादी नसतो, हे समजून घेणं आवश्यक आहे. नितेश राणे यांचं विधान असो वा कुठल्याही पक्षाच्या नेत्याचं — जेव्हा समाजात तेढ निर्माण करणाऱ्या गोष्टी घडतात, तेव्हा सर्वसामान्य जनतेने शांतता राखणं आणि संविधानाच्या चौकटीत राहून प्रतिक्रिया देणं हे सर्वात महत्त्वाचं ठरतं. धार्मिक ध्रुवीकरण की आत्मरक्षा?नितेश राणेंचे वाकडे वाक्तव्य काहींना धार्मिक असहिष्णुतेचे प्रतीक दिसते, तर काहींना ते आत्मरक्षणाची पुकार वाटते. मात्र, असा प्रकारचा वाकव्य पुढे आणण्यामुळे समाजात द्वेषभावना वाढण्याची शक्यता नकारता येत नाही. देशाची एकात्मता साजरीत ठेवण्यासाठी प्रत्येकाने जबाबदारीने आणि संवेदनशीलतेने वागण्याची आवश्यकता आहे. Pakistan धमकी देत निलंबित करत असलेला Simla Agreement 1972 नेमकं आहे तरी काय? #indiavspakistan #today भारत Indus River चे पाणी पाकिस्तानला थांबवू शकतो का?
